Zo’n tachtig tot honderd mensen vulden dinsdag 6 juni het auditorium van de Marie Kamphuisborg voor een interactieve sessie met Koert Lindijer, al sinds de jaren 70 Afrika-correspondent voor NOS Nieuws en NRC Handelsblad. De sessie in de serie ‘Pillars of Democracy’ werd georganiseerd als onderdeel van het Honours Programma in samenwerking met Hanze Centre for Development Cooperation en Hanze Culture and Debate. Tom Wilcox was de gespreksleider.
Wekenlang verdwijnen
Lindijer praat niet graag over zijn ‘carrière’ in de journalistiek. Zoals hij het uitdrukt: ‘Zoals elk product uit de jaren 60 en 70 deed ik gewoon wat ik wilde doen.’ Voor hem betekende dat de grens oversteken, letterlijk, en zo belandde hij in 1973 voor het eerst in Nairobi. Hij reisde ook door Azië en Latijns-Amerika, maar koos er uiteindelijk voor om zich in Nairobi te vestigen en van daaruit te schrijven omdat er zoveel gaande was op het gebied van natievorming, politiek, culturele veranderingen enzovoort. Nairobi was toen nog een stuk minder druk. Journalistiek was ook anders: je kon wekenlang verdwijnen zonder enige communicatie, dus er was minder druk van je baas om verhalen te produceren, wat je de tijd gaf om na te denken over wat je verhaal eigenlijk was. ‘Dat was een soort luxe die niet meer bestaat’, zegt hij.
Pijlers van de democratie
Wat zijn volgens Lindijer nu die pijlers van de democratie in Afrika? Zeker niet het westerse concept van liberale democratie opdringen aan Afrikaanse landen. ‘Afrika had voordat de blanken kwamen democratie en religie. De buitenwereld, vooral de blanke wereld, dacht altijd dat ze democratie en religie naar Afrika moesten brengen, maar beide waren er al. Het is dus bullshit om te zeggen dat het concept van buiten komt, het was alleen anders.’ Kwesties werden altijd al besproken op tribaal, clan- en regionaal niveau. Leiders als Nyerere in Tanzania, Sanghor in Senegal, Kaunda in Zambia wilden daarop voortbouwen en het moderniseren door er ook vrouwen en jongeren in op te nemen. Na de onafhankelijkheid faalden de eenpartijstelsels die Afrikaanse landen hadden aangenomen echter. In negen van de tien gevallen leidde het tot dictatuur. ‘Zoals overal ter wereld zijn politici monsters en in Afrika hebben ze meer vrijheid om monsters te zijn,’ aldus Lindijer. Hij gelooft dan ook niet dat verandering zal komen van politici, maar door het versterken van de rechterlijke macht en het maatschappelijk middenveld.
Oegandese universiteit steunen, ja of nee?
Vragen uit het publiek varieerden van wat de invloed van China en het Westen op Afrika is op dit moment en hoe Kenia omgaat met klimaatverandering tot hoe Lindijer alle 47 stammen van Kenia wist te onderscheiden. ‘Welke stam is het bekendst? Welke stam behoudt zijn cultuur? Welke stammen houden zich aan alle regels? Welke stam heeft zijn cultuur verloren?’, vroeg een lid van het publiek van het Masai volk.
Op de vraag of de Hanzehogeschool moet stoppen met het steunen van een christelijke universiteit in Oeganda nadat president Yoweri Museveni op 1 juni de Anti-Homosexuality Act, een van de strengste ter wereld, in de wet vastlegde, gaf Lindijer een doordacht antwoord. Dat Museveni, die eerst zei dat homoseksualiteit niet bestond in Afrika, beweert dat homoseksualiteit een westers voortbrengsel is, is duidelijk onzin omdat onderzoek aantoont dat ten minste vijf procent van de bevolking homoseksueel is. Maar moeten we stoppen met financieren? Nee, Lindijer vindt dat we ‘mee moeten gaan met het tempo van de lokale bevolking’ en Afrikanen zichzelf laten emanciperen. Als echter blijkt dat de universiteit in kwestie actief deelneemt aan anti-homopropaganda en haat zaaien, moeten we onze steun onmiddellijk stoppen.
Koud land
Een mooie uitsmijter is hoe Lindijer denkt dat we onze relatie met Afrika moeten veranderen. Hij pleit voor uitwisselingen op universitair niveau en het delen van kennis op voet van gelijkheid. ‘Jullie hoeven niet bang te zijn dat de Afrikanen hier willen blijven, want dit is een koud land. En niet alleen qua temperatuur, ‘ lacht de Afrika-correspondent.
Bron: www.mijnhanze.nl